اما، سازمان دهنده واقعی، حول مفاهیم اصلی و یا فرضیه های یک درس یا رشته تحصیلی ساخته می شود.

آزوبل چهار فعالیت را معین می سازد: 1ـ اعتلای تشکل مجدد؛ 2ـ اعتلای دریافت فعال یادگیری
3ـ فراخوانی گرایش انتقادی به موضوع درسی و 4ـ واضح سازی.

راه های متعددی برای تسهیل تشکل مجدد مطالب جدید با ساخت شناخت موجود وجود دارد. معلم می تواند: 1ـ مطالب (تصویر بزرگ تر) را به شاگردان یادآور شود؛ 2ـ از شاگردان خلاصه ای از نمودهای اصلی مطالب یادگرفتنی جدید را بخواهد؛

 سیستم اجتماعی

معلم در این الگو به دلیل ضرورت ارتباط دادن دائمی مطالب یادگرفتنی درس به سازمان دهندگان و کمک به شاگردان در تمیز بین مطالب جدید از مطالب آموخته قبلی کنترل ساخت ذهنی را در دست دارد.

اصول واکنش

هدف روشن ساختن معنای مطالب یادگرفتنی جدید، تمیز و تشکل مجدد آن با دانش موجود، مرتبط کردن آن به خود شاگردان، و کمک به ارتقاء گرایش انتقادی به دانش، راهنمای پاسخ های خواسته و یا ناخواسته معلم به واکنش های فراگیران است.

سیستم حامی (منابع و شرایط)

شرط مشخص حمایت از این الگو، مطالب خوب سازمان یافته است.

کاربرد

استفاده آموزشی

الگوی سازمان دهنده به خصوص، برای دوره ها یا برنامه درسی متوالی و گسترده و آموزش نظم نظریات اساسی یک زمینه به شاگردان، مفید است.

همچنین، این الگو می تواند به شکلی درآید که مهارت های یادگیری مؤثر دریافت مطالب را آموزش دهد. تفکر انتقادی و باز سازمان دهی شناختی می تواند برای شاگردان که دریافت کننده آموزش مستقیم به صورت تفکر منظم و تصور سلسله مراتبی دانش ها هستند، توضیح داده شوند و شاگردان می توانند این فنون را در یادگیری جدید آزادانه به کار گیرند. به عبارت دیگر، این الگو می تواند اثر بخشی خواندن و تماشای فیلم و سایر فعالیت های «دریافت مطالب» را افزایش دهد.

اثرات آموزشی و پرورشی

ارزش های آموزشی این الگو به طور کامل باور کردنی و روشن است یعنی خود نظریات که به عنوان سازمان دهنده به کار می روند و اطلاعاتی که به دانش آموزان عرضه می شوند یادگرفته می شوند. توانایی یادگیری از روخوانی، سخنرانی ها، و رسانه های دیگر مورد استفاده در عرضه مطالب و نیز تمایل به کاوشگری و عادت به تفکر دقیق از آثار دیگر این الگو است.

نمودار خلاصه ↔ الگوی سازمان دهنده از پیش

مراحل

مرحله اول: ارائه سازمان دهنده

منظورهای درس را روشن کنید.

سازمان دهنده را عرضه کنید.

نمودهای معرف را تعیین کنید.

مثال ها یا توضیحاتی در مواقع مناسب ارائه دهید.

زمینه را فراهم سازید.

تکرار کنید.

آگاهی تجربی و دانشی مرتبط فراگیر را برانگیزید.

مرحله دوم: عرضه مطالب یا وظیفه یادگرفتنی

مطالب را عرضه نمایید.

نظم منطقی مطالب یادگیری را روشن سازید.

مطالب را به سازمان دهنده متصل کنید.

مرحله سوم: تحکیم سازمان شناخت

از اصول تشکل مجدد استفاده کنید.

گرایش انتقادی به موضوع درسی را فراخوانید.

نظریات را واضح سازید.

نظریات را به طور فعال (به طور مثال آزمایش آنها) به کار گیرید.

سیستم اجتماعی (روابط بین افراد)

ساخت بسیاری دارد.

با این حال، مستلزم همکاری فعال میان معلم و شاگرد است.

اصول واکنش

1ـ مذاکره بر سر معانی

2ـ سازمان دهنده و مطالب درسی به طور مسؤولانه ای به هم مرتبط می شوند.

بخش دوم

خانواده الگوی اجتماعی

الگوهای تدریس این کتاب بر گرفته از باورها در خصوص ماهیت انسان و نحوه یادگیری او است. الگوهای اجتماعی، چنان که از نام آن پیداست، بر ماهیت یادگیری اجتماعی، نحوه یادگیری رفتار اجتماعی، و نحوه افزایش یادگیری درسی بر حسب تعامل اجتماعی تأکید دارد. تقریباً همه کسانی که الگوهای اجتماعی را پدید آورده اند بر این باورند که نقش عمده آموزش و پرورش آماده سازی شهروندان برای بروز رفتار منسجم به منظور بهبود زندگی فردی و اجتماعی و تأمین نظم اجتماعی ثمر بخش و مردم سالار است. به عقیده آنها صرف مشارکت در کارها کیفیت زندگی ما را بهبود می بخشد، شادی و احساس لذت و دوستی را برایمان به ارمغان می آورد و از خود بیگانگی و تعارض اجتماعی نا به جا می کاهد. علاوه بر آن، رفتار توأم با همیاری برانگیزنده عقل و رفتار اجتماعی است. بنابراین، می توان برای تقویت یادیگری درسی، وظایف و تکالیف لازمه تعامل اجتماعی را طراحی کرد. بهبود رفتار اجتماعی مولد، مهارت های درسی و شناخت با یکدیگر ترکیب می شوند.

جان دیویی مفهوم همیاری را در خلال نیمه اول قرن بیستم به خوبی معرفی می کند. بر حسب نظر او همیاری به عنوان اولین اساس و پایه تحول تعدادی از الگوهای آموزشی و فعالیت انجمن پیشرو در آموزش و پرورش محسوب می شود و حامی دوره فعلی تحقیق و رشد الگوهای اجتماعی در آموزش و پرورش است.