(خلاصه نویسی فصل 20)

 ایجاد برنامه های درسی

شرایط یادگیری

 لازمه تدریس خوب ، طراحی برنامه های درسی ، دوره ها ، واحدها ، و دروس است .

کتاب شرایط یادگیری (1965)روبرت ان . گانیه یکی از مهم ترین کتاب ها درباره یادگیری و تدریس است .

گانیه شش گونه عملکرد را که می توانند نتیجه یادگیری باشند به شرح زیر بیان می کند :

1-    پاسخدهی مشخص

2-    زنجیر

3-    تمیز چندگانه

4-    دسته بندی

5-    کاربرد قاعده

6-    مشکل گشایی

تنوع در عملکرد

پاسخدهی مشخص – دادن پاسخ مشخص به محرک خاص است . برای این که شاگرد ارائه پاسخ های صحیح و مشخص را یاد بگیرید باید بدانیم که او ارتباط بین اشیاء را برقرار می سازد

اتصال زنجیری پاسخ ها برای ایجاد سری پاسخ هایی که به یکدیگر متصل شده اند به کار می رود . هنگامی که شخص کلمات فارسی "حال شما چطور است ؟" را گرفته و در جمله ای معنا دار قرار می دهد او مشغول زنجیره سازی است .

تمیز چند گانه ، یادگیری انواع پاسخ های مشخص و زنجیرها و یادگیری نحوه مرتب کردن مناسب آنها ، را در بر می گیرد . تمیز برای پاسخ های یاد گرفته شده به کار می رود ؛ به طور مثال یادگیری شناسایی رنگ های اشیای مختلف در اطاق خاص در منزل یا مدرسه .

مرتب کردن و ترکیب زنجیرها پیچیده تر است . در هنگام صحبت با او ، مجبور است پاسخ را مرتب کند و حسب جنس ، عدد ، زمان ، و از این قبیل تطبیق دهد .

دسته بندی به معنای قراردادن اشیاء در دستجات نشانگر عملکردهای مشابه است . یادگیری تشخیص گیاهان از حیوانات یا اتومبیل ها از دوچرخه ها در بر گیرنده دسته بندی است . مفاهیم نتیجه این فرایند است و با آن اشیاء و رویدادها مقابله و مقایسه شده یا روابط علی میان آنها توصیف می شود .

کابرد قاعده ، توانایی کاربری مفهوم در عملی است که بدان دلالت دارد . به طور مثال ، در هجی کردن کلمات ، انواع مفاهیمی را که نحوه هجی کلمات را توضیح کی دهد یاد می گیریم . به عنوان مثال ، شخص یاد می گیرد که در کلمات با حروف صدادار منتهی به "t  "      مانند sit   حرف صدادار در هنگام افزودن ing   تکرار می شود (sitting   )

سرانجام ، مشکل گشایی استفاده از چندین قاعده برای مساله ای است که قبلا شخص فراگیر با آن مواجه نشده باشد . به طور مثال ، کودکی چندین قاعده در باره تعادل بر روی الا کلنگ را می آموزد و سپس آنها را در هنگام حرکت دادن یک شیئی سنگین با هرم به کار می برد .  

آسان سازی دسته های یادگیری

گانیه عقیده دارد که این شش دسته یک طبقه بندی متوالی روی هم انباشته ای را به وجود می آورند .

هر سطح یادگیری مستلزم شرایط معینی است . وظیفه مربی فراهم آوردن این شرایط (توسط استفاده از الگوهای مناسب تدریس )است .

برای آسان سازی پاسخ مشخص ، محرک تحت چنان شرایطی به دانش آموز داده می شود که توجه اورا جلب کند و پاسخ به موقع در مقابل آن محرک را بدهد .

الگوهای حافظه ای و عدت آموزی شیوه های آسان سازی پاسخ مشخص می باشند .

 برای آسان ساختن زنجیره ای کردن ، یک توالی از نشانه ها پیشنهاد شده و پاسخ های مناسب ترغیب می شود .

الگو های حافظه ای ، سازمان دهنده ، و تفکر استقرایی برای ایجاد زنجیرها مناسب هستند .

 برای آسان سازی تمیز چند گانه ، به تمرین با محرکات درست و نادرست نیاز است تا شاگردان بتوانند تمیز قائل شدن را یاد بگیرند .

 الگو های سازماندهنده و استدلال استقرایی در این فرایند مفیدند .

دسته بندی توسط ارائه انواع نمونه های با نمود و مفاهیم آموخته می شود طوری که شاگردان به تدریج اساس تمیز آنها را فرا  می گیرند دریافت مفهوم و تفکر استقرایی ، از بین الگو های دیگر ، مناسب است .

استفاده از قاعده بر حسب ترغیب شاگردان برای بیاد آوردن یک مفهوم و سپس استفاده از آن در کابردهای مشخص متنوع آسان می شود .

عادت آموزی کاوشگری ، به مانند کابرد گام های دریافت مفهوم و تفکر استقرایی ، می تواند به شاگردان در حرکت از مفاهیم به قواعد کمک کند .

 می توان مشکل گشایی را توسط فراهم نمودن مجموعه   مسایلی که شاگردان بتوانند در             حل آنها کوشا باشند آسان ساخت . الگوهای عادت آموزی کاوشگری ، تفحص گروهی ، بدیعه پردازی ، شبیه سازی ، و تدریس غیر مستقیم را می توان برای فعالیت های حل مساله به کار برد .

  ادامه مطلب  در یادداشت بعدی